اگر مارکس زنده بود باز هم می گفت: «مذهب افیون توده هاست!»

(بخش هشتم)

بهرام رحمانی

bahram.rehmani@gmail.com

مردم کشورهای عراق و افغانستان، از زمان اشغال نیروهای خارجی و روی کار آوردن دولت های دست نشانده جنگ طلب و خشونت طلب و عاشق قدرت، آب خوش از گلویشان پایین نرفته و هم چنان با تروریسم دولتی و غیردولتی و فاشیسم اسلامی روبرو هستند. در این کشورها، صحبت از امنیت جانی مردم، به معنای واقعی جایی ندارد.

عراق

به گزارش العربیه به نقل از سخنگوی وزارت کشور عراق، شهر موصل از دست دولت مرکزی خارج و به دست نیروهای داعش در آمده است، این دومین شهر است که از دست دولت مرکزی خارج می شود.

صبح روز سه شنبه 10 ژوئن 214، گزارش شد که شهر موصل، مرکز استان شمالی نینوا، بزرگ ترین استان عراق بعد از بغداد، در پی تسلط نیروهای  داعش بر ساختمان استانداری و فرودگاه بین‌المللی‌  شهر و نزدیک‌شدن آن ها به انبار‌های سلاح در پی عقب ‌نشینی نیروهای دولتی با خطر سقوط روبرو شده است.

به گزارش خبرگزاری های صبح دوشنبه 10-6-2014 هم چون رویترز و آناتولی از موصل (375 کیلومتری شمال غرب بغداد)، نیروهای امنیتی عراق تعدادی از مناطق  شهر را ترک کرده‌اند، و در نتیجه نیروهای داعش پس از پیشروی، ساختمان استانداری را به کنترل خود درآوردند.

اسامه النجیفی، رییس پارلمان عراق در بیانیه‌ای از تمامی نهادهای فرهنگی، اجتماعی و افراد قبایل خواست تا با نیروهای ارتش علیه گروه‌های مسلح همکاری کنند.

از سوی دیگر، دفتر وزارت مهاجران عراق اعلام کرد  تاکنون حدود 450 خانواده عراقی از استان نینوا به اقلیم کردستان مهاجرت کرده‌اند.

به گزارش العربیه نیروهای مسلح داعش روز دوشنبه 9 ژوئن 2014 با حمله به انبارهای نفتی  استان الانبار عراق، آن ها را منفجر کردند.

گزارشات نشان می ‌دهد که افراد مسلح داعش منطقه شرقی شهر موصل را کاملا تحت تسلط خود دارند و مقر هنگ سوم ارتش عراق  در غرب موصل را نیز اشغال کرده‌اند. نیروهای  داعش، هم چنین مراکز بازرسی موصل را که توسط نیروهای عراقی ایجاد شده بود، تخریب کردند.

خبرگزاری ترکیه، گزارش داد: نیروهای داعش به مرکز پلیس منطقه الداوسه و ساختمان مبارزه با تروریسم یورش برده، بیمارستان ‌ها، مقرها و برج ‌های دیده‌بانی ارتش را تحت کنترل خود درآورده ‌اند. تعداد زیادی از مسئولان نظامی و مسئولان ارشد از این استان خارج شده و به مناطق امن رفته ‌اند.

نیروهای داعش، هم چنین ساختمان استانداری را به آتش کشیده و به انبارهای بزرگ سلاح در اردوگاه الغزلانی نزدیک شده‌اند و پس از این که نیروهای امنیتی عراق فرودگاه شهر موصل را ترک کردند نیروهای داعش این فرودگاه را به کنترل خود درآورده‌اند.

شبکه‌های خبری گزارش داده‌اند: افراد داعش زندانیانی که به جرم ‌های سنگین در مرکز موصل در حبس بودند را آزاد کردند و در منطقه الدواسه مستقر شدند که در آن  دفاتر تعدادی از رسانه‌ ها وجود دارد.

نیروهای داعش، در ساعت ‌های پایانی دوشنبه 9-6-2014، به تعدادی از تاسیسات حیاتی در مرکز موصل حمله بردند و شمار مناطقی که در اختیار نیروهای دولتی است هم چنان رو به کاهش است.

افراد مسلح، مجتمع دادگاه‌ های ویژه تروریسم و جرم‌ های سازمان یافته در این شهر را به کنترل خود درآورده اند.

از سوی دیگر، شاهدان عینی می گویند: «نیروهای امنیتی عراق اکثر خیابان‌ های اطراف موصل را بسته‌و آماده آغاز عملیاتی جهت بازپس ‌گیری مناطقی هستند که داعش آن‌ ها را تصرف کرده است.»

در همین حال، منابع پزشکی اعلام کردند: «بر اثر حملات خمپاره ‌ای به مناطق مسکونی در موصل ده‌ ها غیرنظامی، کشته یا زخمی شدند.»

پلیس عراق اعلام کرد که بر اثر انفجار سه خودروی بمب گذاری شده در استان های صلاح الدین و دیالی 30 تن کشته و بیش از 100 تن دیگر زخمی شده ‌اند.

پیش تر ارتش عراق در درگیری ‌هایی که با گروه «دولت اسلامی عراق و شام» موسوم به «داعش» داشت کنترل موصل را از دست داده بود.

یک منبع آگاه در کمیته عالی امنیتی در استان نینوا، به العربیعه گفته است، حملاتی که شهر موصل  در معرض آن ها قرار گرفته  باعث شده که تمامی اهالی این شهر برای دفاع از  خود مسلح شوند. به گزارش  این منبع، نیروهای مسلح داعش از منطقه «شبه جزیره» وارد شهر موصل می ‌شوند.

آژانس پناهندگان سازمان ملل اعلام کرد درگیری‌های چندماهه در استان انبار عراق منجر به آواره شدن حدود ۴۸۰ هزار نفر شده است.

مقام ‌های رسمی عراق، پیش از این، شمار آوارگان انبار را ۴۳۴ هزار نفر برآورد کرده بودند اما آدریان ادواردز، سخنگوی کمیساریای عالی پناهندگان در عراق، روز جمعه گفت تعداد واقعی آوارگان بیش از این برآورد است.

 به گفته آقای ادواردز، در هفته‌های اخیر گروه‌های مرتبط با القاعده به طور عمدی شکافی در یک سد در منطقه ایجاد کردند، و شمار ساکنانی که از بیم سیل از خانه‌های خود گریختند بسیار بالا رفت. درگیری ‌ها در استان انبار ماه‌ها ست که بین ارتش عراق و گروه‌های مرتبط با القاعده هم چنان ادامه دارد.

بمب گذاری های هماهنگ شده در عراق مناطق مختلف این کشور را می لرزاند به طوری که در یک منطقه شیعه نشین بر اثر انفجار این بمب ها بیش از هفتصد نفر در ماه آوریل و حدود 450 غیرنظامی در ماه سال 2013 کشته شدند. در حالی که شورشیان بر شدت عملیات خود در عراق می افزایند، نشانه هایی واضح از وخامت سریع اوضاع امنیتی وجود دارد. در هفته آخر ماه ژوئیه بر اثر انفجار 17 خودروی بمب گذاری شده در مناطق شیعه نشین عراق، دست کم شصت نفر کشته و یکصد نفر زخمی شدند.

عراق سال 2013 را که پس از سال 2008 خونین ترین سال این کشور بود، سپری کرد. به گزارش سایت الوطن العربی، براساس اطلاعاتی که وزارتخانههای بهداشت، دفاع و کشور عراق ارائه داده اند، 7145 تن در عراق در سال 2013 کشته شدند که این تعداد از سال 2008 بالاترین آمار کشته شدگان است چرا که 8995 تن در سال 2008 در عراق کشته شدند.

در همین راستا، سازمان انگلیسی «شمارش اجساد عراق»، اعلام کرد: تعداد افرادی که در سال 2013 در عراق کشته شدند تقریبا دو برابر آمار کشته شدگان در سه سال گذشته است.

سازمان مذکور تصریح کرد: 9475 تن در سال گذشته میلادی کشته شدند و 4574 تن در سال 2012 جان باختند و سال 2013 از سال 2008 به بعد خونینترین سال برای عراقیها بوده است.

در همین راستا، نیکولا ملادینف، نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در عراق در بیانیه ای عنوان داشت: این اعداد و ارقام هولناک است و باعث ناراحتی ها میشود و این آمارها خود تاکیدی بر آن است تا مسئولان عراقی ریشه های خشونت در این کشور را بخشکانند.

بر اساس یک پژوهش دانشگاهی، حدود نیم میلیون نفر در ارتباط با خشونت ها در عراق پس از حمله نیروهای متحد آمریکا و بریتانیا به این کشور کشته شده اند.

این شمار، شامل کشته شدگان سال 2003 میلادی تا میانه سال 2011 می شود.

این آمار صرفا شامل کسانی نیست که در اثر خشونت های پس از حمله و ناآرامی های پس از آن کشته شده اند، بلکه هم چنین تلفات اجتناب پذیر ناشی از فروپاشی زیرساختهای عراق را نیز در نظر گرفته است.

گروه «جسدشمار عراق» که آمار کشته شدگان خشونت های سالهای اخیر عراق را نگه می دارد، برآورد کرده است که 112 هزار نفر در جریان این خشونت ها کشته شده اند.

این گروه مستقر در بریتانیا، آمارش را مبتنی بر گزارش رسانه ها، سوابق بیمارستان ها و مرده شویخانهها، و اطلاعات منابع رسمی و غیردولتی حساب می کند.

«سال 2011 مبدا تحقیقات قرار گرفت چون از همان زمان، زیرساختهای عراق به خاطر تحریمهای بینالمللی رو به ویرانی بود.»

در یک سال گذشته، درگیری های خون بار مذهبی نیز در عراق بالا گرفته است.

سازمان ملل متحد میگوید حدود پنج هزار غیرنظامی ظرف ماههای ژانویه تا سپتامبر سال 2013 در اثر این خشونت های فرقه ای کشته شدهاند.

سازمان ملل می گوید بیش از سه هزار نفر نیز در سال 2012 کشته شدهاند.

این پژوهش که توسط محققانی از دانشگاههای واشنگتن، جان هاپکینز، سایمون فریزر و موستانسیریا انجام گرفته، شامل کشته شدگان از مارس 2013 تا ژوئن 2011 است؛ از زمانی که آمریکا، بریتانیا و متحدانشان به عراق حمله کردند تا زمانی که آمریکا از عراق خارج شد.

برای این پژوهش، از دو هزار خانوار عراقی در 100 خوشه جغرافیایی در 18 استان عراق بین مه تا ژوئیه 2011 تحقیق شد.

از هریک از این خانوارها درباره اعضای کشتهشده خانوار از سال 2011 پرسیده شد. سال 2011 مبدا پرسش قرار گرفت چون از همانزمان، زیرساخت های عراق به خاطر تحریمهای بین المللی رو به ویرانی بود.

با این پژوهش، محققان دریافتند که نرخ مرگ خالص در دوره جنگ، 4/55 نفر در هر هزار نفر بوده است؛ یعنی بیش از 50 درصد بیش از نرخ زمان پیش از حمله.

با ضرب کردن این درصد در جمعیت عراق، محققان برآورد کردهاند کل آمار کشته شدگان مرتبط با جنگ، تا میانه سال 2011 به حدود 405 هزار نفر میرسد.

آن ها هم چنین می گویند در تحقیقات شان مرگ 56 هزار نفر به خاطر مهاجرت خانوادههای آنان به خارج از عراق، از قلم افتاده است.

این پژوهش هم چنین می گوید که بیش از 60 درصد از این 461 هزار کشتهشده، مستقیما به خاطر خشونت ها کشته شدهاند و بقیه آنان، به خاطر فروپاشی زیرساختها و دیگر دلایل ثانویه.

فروپاشی زیرساختها، شامل فقدان امکاناتی از جمله بهداشت، دفع فاضلاب، حمل و نقل، ارتباطات و دیگر امکانات بوده است.

با این حال پژوهشگران هشدار می دهند که برآوردهایشان با «تردیدهای قابل توجه» همراه است.

از جمله موارد تردید برانگیز، آن است که این آمار با تعمیم یافته های به دست آمده از گروه نمونه کوچکی از خانوارهای عراقی بوده، و پاسخدهندگان باید رخدادهایی را به خاطر میآوردند که تا 10 سال از آن ها گذشته بود. پژوهشگران، هم چنین ناچار بوده اند برای تخمین زدن، به نتایج تاریخگذشته آخرین سرشماری در عراق اتکاء کنند که سال 1987 انجام گرفت.

در دهه اخیر، هزاران انسان بی گناه در جریان خصومت ها بین تندروهای سنی و شیعه کشته در کشورهای مختلف منطقه به خصوص عراق، افغانستان، پاکستان، لبنان و...، جان خود را از دست شده اند.

گروه های اسلامی، هلهله کنان انسان های بی گناه را به قتل می رسانند و صحنه های هولناک اقدامات خونین خود را در غالب تصاویر ویدیویی ارائه می کنند.

گفته می شود در سوریه، هزاران فرد مذهبی خارجی به گروه های اسلامی در جنگ علیه دولت سوریه پیوسته اند. آمریکا، اروپا، ترکیه و بعضی کشورهای عربی با کمک های مالی و نظامی از مخالفان دولت سوریه حمایت می کنند؛ در حالی که روسیه، ایران و حزب الله از اسد پشتیبانی می کنند. در شرایطی که قدرت های بین المللی و منطقه ای درباره مداخله در سوریه، عراق و لبنان دارای دودستگی هستند، چشم انداز پایان این مناقشات روشن نیست.

«دولت اسلامی در عراق و شام» یا «داعش»، یک گروه مسلح اسلامی است که با تفکرات سلفی و تروریستی، در تلاش است در سوریه و عراق «خلافت اسلامی» ایجاد کند.

این گروه همان طور که از نامش پیدا است، در عراق و سوریه فعال است. رهبری این گروه تروریستی را «ابوبکر البغدادی» به عهده دارد.

گروه «دولت اسلامی در عراق» در 15 اکتبر 2006 و پس از نشست شماری از گروههای مسلح در عراق شکل گرفت. در این نشست «ابوعمر البغدادی» به عنوان رهبری آن تعیین شد.

این گروه از زمان تشکیل در سال 2006، عملیات و حملات تروریستی بسیار را در عراق برعهده گرفت. پس از هلاکت «ابوعمر البغدادی» در 19/04/2010 «ابوبکر البغدادی» به عنوان جایگزین وی معرفی شد.

با روی کار آمدن ابوبکر البغدادی، دامنه عملیات و حملات این گروه تروریستی وسعت گرفت و هم زمان با آغاز بحران در سوریه، عناصر این گروه در سوریه نیز فعال شدند.

گروه «جبهه النصره لاهل الشام» در اواخر سال 2011 و با آغاز بحران و جنگ در سوریه به عنوان شاخه گروه «دولت اسلامی در عراق» تشکیل شد و به سرعت به یکی از گروههای مطرح در این عرصه تبدیل گشت.

سرانجام در تاریخ 9/04/2013 ابوبکر البغدادی، در پیامی صوتی ادغام «جبهه النصره» و «دولت اسلامی در عراق» را اعلام کرد تا بدین ترتیب، گروه «دولت اسلامی در عراق و شام» شکل بگیرد.

عناصر «داعش» از اواخر دسامبر 2013 و اوایل سال 2014 و با آغاز عملیات نیروهای ارتش عراق برای پاکسازی الانبار، وارد شهر فلوجه در این استان شدند.

افغانستان

وب سایت اینترنتی روزنامه ایندیپندنت، از بازداشت دختر 10 ساله افغانی که قصد داشت خود را در میان ایست و بازرسی پلیس منفجر کند خبر داد. این دختر قصد داشت جلیقه انفجاری خود را در میان نیروهای پلیس در جنوب استان هلمند در افغانستان منفجر نماید که دستگیر شد.

سپوژمی دختر 10 ساله ای که روز 6 ژانویه 2014، دستگیر شد، به مقامات افغانی گفته است که برادرش از فرماندهان محلی طالبان است و او بوده که وی را به این حمله انتحاری مجبور کرده است.

در سال 2007 در ولایت غزنی، یک پسر 6 ساله به نام جمعه گل در حالی که جلیقه انفجاری به تن داشت، خود را تسلیم نیروهای امنیتی افغانستان کرد.

طالبان ها، گل را تعلیم داده بودند تا جلیقه اش را در هنگام عبور نیروهای امنیتی خارجی و افغان منفجر کند. به گزارش رسانه ها، آن ها گفته بودند که خانواده اش در ازای این کار گل، مواد خوراکی دریافت خواهد کرد.

مقامات امنیتی افغانستان در سال های گذشته، شماری از کودکان بمب گذار بالقوه را به رسانه ها نشان داده اند که همه داستانی مشابه داشتند. به گفته مقامات، شورشیان اغلب از ایمان ناپخته کودکان به شهادت سوء استفاده خواهند کرد.

شمار تلفات غيرنظاميان در افغانستان در سال 2013 از زمان آغاز جنگ به اين طرف بی سابقه بوده است. در سال گذشته، 2959 غيرنظامی كشته و 5656 نفر از آنان نيز زخمی شدهاند. در سال 2012 شمار كشته شدگان غيرنظامی بالغ بر 3133 و تعداد زخمی شدگان نيز 4706 تن بود كه در مجموع 7839 نفر می شود. به موجب اين گزارش، اكثر قربانيان افغان در سال 2013، در انفجارها يا درگيری ميان گروه های متخاصم و واحدهای بينالمللی جان خود را از دست داده اند. بر همين پايه، از سال 2009 به اين سو حدود 14 هزار غيرنظامی در درگيری های افغانستان كشته شدهاند.

سازمان ملل در گزارش خود، در خصوص آمار زنان و کودکان می گويد، شمار تلفات زنان و كودكان در سال گذشته در افغانستان افزايش يافته كه اين ميزان از سال 2009 به بعد بيش ترين تعداد بوده است. اين سازمان می افزايد، اين آمار نشان دهنده تغيير ديناميك جنگ افغانستان در طول سال گذشته است و هرچه می گذرد اين درگيری ها بيش تر وارد مناطق مسكونی و مراكز عمومی می شود.

اوضاع امنيتی افغانستان، هم چنان متشنج و ناآرام است. از بعد از سال 2009، سال 2013، «بدترين سال» برای زنان، دختران و پسران افغان بوده، به طوری كه آمار تلفات زنان قربانی با 36 درصد افزايش نسبت به سال 2012، به 746 (235 كشته و 511 زخمی) و آمار تلفات كودكان با 34 درصد افزايش به 1756 (561 كشته و 1196 زخمی) رسيد.

سازمان ملل، چنين افزايش در آمار تلفات غيرنظاميان در جنگ افغانستان را «عقبگرد» توصيف كرده و بمب گذاری توسط عناصر ضد دولتی را عامل اصلی و جنگ زمينی بين مخالفان و نيروهای طرفدار دولت را عامل درجه دوم اين تلفات دانسته است. اين سازمان گروههای شورشی را مسئول تلفات 74 درصد اين غيرنظاميان دانسته و افزوده كه 15 درصد اين قربانيان در حملات انتحاری و پيچيده و 14 درصد ديگر در قتل های هدفمند توسط مخالفان دولت كشته شده اند. گزارش نيروهای دولتی را مسئول هشت درصد و نيروهای بين المللی را مسئول سه درصد ديگر دانسته و جنگ زمينی بين نيروهای مخالف و طرفدار دولت را عامل 10 درصد ديگر معرفی كرده و تلفات پنج درصد ديگر را به هيچ جناحی نسبت نداده است. يان كوبيش، فرستاده ويژه دبيركل سازمان ملل در افغانستان، گفته كه استفاده روزافزون از بمب های دستساز توسط مخالفان مسلح دولت باعث كشته و زخمی شدن هزاران غيرنظامی شده است. او، افزوده: «منازعه مسلحانه هزينه سنگين و بی رحمانه ای را بر غيرنظاميان افغان در سال 2013 تحميل كرده است.»

چندی پیش «آنرس فوگ راسموسن» دبیر کل ناتو گفت که اگر برای حضور نیروهای بینالمللی پس از سال 2014 میلادی، اطمینان حاصل نشود، افغانستان با بحران امنیتی روبرو خواهد شد.

گفتنی است نیروهای ناتو قرار است تا پایان سال جاری میلادی افغانستان را ترک کنند و دولت افغانستان و آمریکا هنوز روی امضای توافق نامه ای که حضور بخشی از نیروهای آمریکایی پس از سال 2014 را تضمین خواهد کرد به توافق نرسیده اند.

سه شنبه بیستم خرداد 1393 -  دهم ژوئن 2014

ادامه دارد.